Teks Deskripsi Bahasa Jawa
A. Pengertian Teks Deskripsi
Teks deskripsi yakuwe sawijining teks utawa goresan pena sing nggambaraken sawijining objek. Objek sing kemaksud dapat wujud benda, panggonan, makhluk hidup, lan liya-liyane. Neng teks kiye anggone nggambaraken objek sing kemaksud kanthi rinci biar wong sing maca goresan pena mau kaya-kaya ndeleng dhewek objek sing digambaraken senajan dheweke ora weruh secara langsung.
B. Jenising Teks Deskripsi
1. Teks deskripsi barang utawa benda
Teks deskripsi kiye nggambaraken sawijininng barang marang pembaca kanthi cetha lan rinci, biar pembaca utawa pamireng saged weruh citra barang kasebat.
Tuladha :
"Mendoan kuwe panganan orisinil sekang Kabupaten Banyumas. Mendoan kuwe panganan sing materi dasare sekang tempe lan digoreng setengah mateng. Umume mendoan digawe sekang tempe, tepung terigu, muncang, lan uyah, namung ing jaman saiki wis akeh variasi materi kanggo mendoan kuwi, diantarane yakuwe lombok, keju, kecap, lan saos. Mendoan biasane ndhuweni wujud segi empat, tipis, lan teksture empuk. Ing masyarakat Banyumas, mendoan seringe disajikna pas esuk-esuk uga dibatiri kaliyan sambel, kopi, teh, utawa kanggo lawuh sarapan. Saiki mendoan wis populer nang seluruh Indonesia lan produksine wis nyebar nang Provinsi Jawa Tengah."
2. Teks deskripsi kahanan
Teks deskripsi kiye nggambaraken sawijininng kahanan utawa swasana suatu panggonan utawa barang. Tujuane kanggo ndamel pembaca utawa pamireng ndhuwe citra kahanan sing dimaksudna penulis teks.
Tuladha :
"Nek wayah esuk, akeh ibu-ibu sing pada antri nang warunge bu Robingah arep pada tuku mendoan, niwo, tahu brontak, lan gorengan liyane. Kawit kafe sholat subuh, ibu-ibu kuwe wis pada mulai teka lan suwe-suwe dapat nganthi wong limolas sing ngantri. Senanjan antrine suwe, kabehan tetep pada sabar lan nyambi dopokan kanggo ngisi swasana. Biasane para pelannggane bu Robingah mulai sepi pas jam pituan. Bar kuwe dheweke gari ngurusi kebutuhan keluarga lan ngurusi umahe lan anak-anake."
3. Teks deskripsi proses
Teks deskripsi proses yakuwe nggambaraken proses utawa urut-uratane nggawe sawijining produk, misale resep masakan, cara nganggo barang, dsb.
Tuladha :
"....cara gawe sriping gedhang kuwe gampang. Pertama-tama gedhang diceti nagnti bersih. Bar camilan anggun dikumbah neng banyu higienis biar ilang getaeh. Gedhang diiris dhawa-dhawa tipis menaawa pribadi diceti nang ndhuwur wajan sing wis ana minyak panase. Goreng nganti warnane berubah dadi kecokelat-cokelatan. Terakhir entas sriping sing wis mateng karo sorok lan didelah ing toples. Sriping gedhang siap disajikna."
4. Teks deskripsi sipat
Teks deskripsi sipat yakuwe teks kang nggambarake babagan wacana sifat sawijining barang utawa wong.
Tuladha :
"Kabeh gorengan garing utawa kemriyik kayata kripik, sriping, krupuk, peyek, lan sapanunggalane kuwe ndhuweni sipat sing ora tahan lama. Maksude daya simpene ora suwe, gamapang mlempem, apek, lan liya-liyane. Senajan wis dilebokna plastik utawa toples sing kenceng tetep bae dapat mlempem lan mambu tengik."
C. Ciri-Cirine Paragraf Deskripsi
- Nerangaken objek kanthi pribadi miturut panemune sing diweruhi.
- Adhedhasar kang observasi utawa pengamatan.
- Ndhuweni gagasan marang sing maca kanthi cara ngelih objek sing diweruhi pengarang.
- Ndhuweni sipat imajinasi (imajinasi namung dasare fakta) utawa penggambaran.
- Ndhuweni tujuan nyiptakaken imajinasi sing maca, saengga sing maca kerasa kaya weruh dhewek cuilan sing dideskripsikna kuwe mau.
D. Urut-Urutane Nggawe Paragraf Deskripsi
- Nemtokake tema sing arep dibahas.
- Tujuan penulisan sing arep disampekna marang pembaca.
- Ngumpulake materi.
- Barange utawa materine dipriksa, dimirengaken, lan dirasaken.
- Nggawe kerangka deskripsi kang adhedhasar materi kasebat.
- Nulis karangan kanthi lengkang lan ora nana sing kececer.